Αν και ο κήπος δεν θεραπεύει με τη στενή έννοια του όρου, δεδομένου ότι δεν είναι φάρμακο, αποτελεί αναμφισβήτητα μία απαραίτητη «τροφή» για τη θεραπεία του σώματος, του πνεύματος και της ψυχής. Όπως εξηγούν οι ειδικοί της περιβαλλοντικής ψυχολογίας, που μελετούν τις δυναμικές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπινων εμπειριών με τις σχετιζόμενες όψεις του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος.
Μεγάλο τμήμα των χρόνια φλεγμονωδών, εκφυλιστικών, αυτοάνοσων, ψυχιατρικών και νευρολογικών ασθενειών που η συμβατική ιατρική δεν καταφέρνει να καταπολεμήσει. Ακόμα, το «garden therapy” μπορεί να προλάβει καρδιαγγειακές, μεταβολικές και οστεοαρθριτικές νόσους. Αρκεί να είναι κανείς πρόθυμος να απαρνηθεί τη βολή ενός χαπιού και να αφιερώσει χρόνο σε πιο κοπιαστικές αλλά συνάμα λυτρωτικές ενέργειες για τη σωματική και ψυχική ευεξία του.
Με την κηπουρική κινητοποιείται όλο το σώμα. Πρόκειται για ένα είδος άσκησης που βελτιώνει τις κινητικές ικανότητες, το μυϊκό συντονισμό, αλλά και τον τόνο των χεριών και των ποδιών. Έχει υπολογιστεί ότι αρκούν 20 λεπτά καθημερινής ενασχόλησης για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της καρδιακής συχνότητας. Την ίδια στιγμή, επωφελείται και το πνεύμα, καθώς το πράσινο αποσπά το μυαλό από τις καθημερινές έννοιες και κρατάει μακριά το άγχος. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ακόμα ότι μία βόλτα στο πάρκο βοηθάει το μυαλό να ηρεμήσει και τη σκέψη να ανασυνταχθεί, ενώ ενισχύει την αίσθηση ότι ανήκει κανείς σε έναν πιο μεγάλο κόσμο, προσφέροντάς του έτσι κάποια σημεία αναφοράς και ένα δέσιμο που του χαρίζει ασφάλεια.
Σε διεθνές επίπεδο, έχουν αναπτυχθεί ιδιωτικές κλινικές στις οποίες χρησιμοποιείται η κηπουρική ως φάρμακο για οξείες περιπτώσεις κατάθλιψης και σχιζοφρένειας. Σε επίπεδο παραλληλισμού, τα νεαρά φυτά θεωρούνται εύθραυστα και ανυπεράσπιστα, όπως ακριβώς και οι ασθενείς. Η προσοχή λοιπόν αποσπάται από τα δικά τους προβλήματα και αφιερώνεται στις ανάγκες ενός άλλου ζωντανού οργανισμού. Οι ασθενείς αντιλαμβάνονται ότι μπορούν να προσφέρουν κάτι όμορφο παρά την ψυχική αναπηρία τους, ακόμα κι αν η νόσος τούς έχει αφαιρέσει, παροδικά ή μόνιμα, τον έλεγχο ορισμένων ικανοτήτων. Με τον τρόπο αυτόν, ενισχύεται η αυτοεκτίμηση, η ενέργεια, ο αυτοέλεγχος αλλά και η δύναμη απεξάρτησης από εθιστικές ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά κ.ά.).
Η επαφή με τα λουλούδια και τα φυτά αποδεικνύεται θεραπευτική και για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα συγκέντρωσης ή υπερκινητικότητας.
Η κηπουρική ενισχύει τον συντονισμό μεταξύ χεριών και ματιών, ενώ διεγείρει και την περιέργεια, την παρατήρηση, την υπομονή, τη συμφιλίωση με την απλότητα, αλλά και τη φαντασία. Πολύτιμη αποδεικνύεται όμως και για τους ηλικιωμένους ανθρώπους, που πέρα από τα οφέλη σε επίπεδο σωματικής κίνησης, τους δίνει ένα κίνητρο για να μην κλείνονται στο σπίτι, να βγαίνουν στην ύπαιθρο, να κοινωνικοποιούνται, να γίνονται και πάλι παιδιά. Όπως έχουν επιβεβαιώσει επίσης επιστημονικές έρευνες, η κηπουρική βελτιώνει τις λειτουργικές και πνευματικές επιδόσεις όσων πάσχουν από γεροντική άνοια και νόσο του Αλτσχάιμερ.
